به اعتقاد روانشناسان اشخاص
موفق کسانی هستند که حقیقتاً خودشانند باطناً آزادند و وارسته و اشخاص
ناموفق و شکست خورده به اعتقاد روانشناسان کسانی هستند که حقیقتاً منکر
خویشتن خویش هستند . شادی و نیروی حاصله از درستکاری و صداقت نسبت به خود
را نپذیرفته اند .
حال برای آنکه از احساس عزت نفس پایین
که مانع از موفقیت در زندگی است رهایی یابند و تحول بزرگ در زندگی خویش
ایجاد کنند و از عزت نفس بالایی برخوردار گردید به بیان روشهایی برای
افزایش عزت نفس در سه مرحله می پردازیم:
عدم ارزیابی خود با دیگران
هرگز خود را با دیگران ارزیابی نکنید
چرا که هر قدر هم شما بخواهید ارزیابی شما منطقی نیست هر چیز قابل تصوری
راجع به خود که بتواند مورد ارزیابی قرار گیرد خود آدمی نامیده میشود
خصوصیات شما میتواند به دهها هزار شیوه مورد ارزیابی قرارگیرد .
برای مثال دیگران میتوانند شما را به
خصوصیات و ویژگیهای خاص ارزشیابی نمایند که می تواند در زمینه های مختلف
مثل هوش ، ظاهر و توانائی های شما باشد که این ارزیابی را میتوانند با
کلمات «خوب و یا بد » انجام دهند .
اصول عدم ارزیابی با دیگران :
* ارزیابی منطقی از خود
به دلایل زیر نمیتوانیم ارزیابی منطقی
از خودمان بکنیم :
ـ ما نمی توانیم خود یا افراد دیگر را
با یک مشخصه به طور منطقی مورد قضاوت قرار دهیم
ـ در خیلی از مواقع انتقادها براساس
تعصبات است
ـ خصوصیات انسانی بی همتا و تقریباً
بی انتهاست .
ـ میزان دقیقی برای اینکه چه کسی خوب و
یا بد است وجود ندارد و کسی نمی تواند ادعا کند که میتواند خصوصیات خوب و
یا بد را به طور کامل تشخیص دهد
احساس ضعف و یا کاستی های بشر
واقعیت آن است که ما انسانها دارای ضعف
هایی هستیم ، به همین دلیل به سادگی نمیتوانیم آنچه را که دوست داریم
انجام دهیم مثلاً تعدادی از ما قوی هستیم ، تعدادی در موسیقی مهارت داریم .
عده ای آشپز ماهری هستیم و …
به هر حال اکثریت افراد نمیتوانند در
بیش از یک یا دو کار برجستگی و تبحر بسیار بالایی پیدا کنند .احساس شما در
دستیابی به اهدافتان بسیار مهم است بنابر این با اندکی تغییر احساس و نوعی
دیگر مسئله را بررسی کردن ، متوجه تغییر در افکار خویش و به دنبال آن در
رفتار خود خواهید شد و به اهداف منطقی خود خواهید رسید
بی اطلاعی :
فقدان اطلاعات کافی نیز میتواند عامل
مؤثر برای موفقیت پایین باشد اگر میخواهید خود را برای اشتباهات نبخشید بی
اطلاعی دلیل کاملاً قانع کننده ای است به هر صورت ، سرزنش خود ، عملی
کاملاً مسخره است .
البته اگر مایلید که خود را سرزنش کنید
و این کار را درست می دانید خوب انجام دهید . اما به نظر روانشناسان
هرگز برای بد انجام دادن کاری که هیچگاه بهتر انجام دادنش را یاد نگرفته
اید بی ارزش تصور کردن خودتان معنایی ندارد و قابل تصور نیست.
آشفتگی :
آشفتگی خاطر و وضعیت زندگی خیلی از
مواقع مانع از موفقیت میشود ، اصولاً وقتی افراد بیشتر از خودشان متنفر
شوند خطای بیشتری را انجام میدهند چون نسبت به خود احساس بدی دارند ولی
میخواهند خود را بیشتر تنیبیه نمایند . لذا اعمال غلط دیگری را نیز مرتکب
میشوند .
آیا به نظر شما بهترین روش این است که
دوباره نادرست رفتار کنید ؟ اگر نظرتان این است ( عجب راه حلی ) وقتی ما
عصبانی ، افسره ، ترسیده و یا حسد ورزی می کنیم به سادگی نمیتوانیم آدمی با
کفایت و با عملکردی مناسب باشیم پس بهتر است موقع مشکلات ، در رفع آن
بکوشیم و با احساس گناه ناراحتی و اعمال خود تخریبی دیگر ، خودمان را در
مشکلات بیشتری غوطه ور نسازیم .
خودتان را بپذیرید :
خود پذیری بهترین راه حل است بهترین
کار که می توانید برای صفات خوب و یا بد خود انجام دهید این است اگر
میتوانید آنها را تغییر دهید و یا اینکه در حال حاضر و یا برای همیشه آنها
را بپذیرید . پس بهتر است از حالا خود و دیگران را همانطوریکه هستند
بپذیرید و هیچگاه از خود و دیگران متنفر نباشید و عشق ورزیتان نسبت به خود و
دیگران متعادل باشد.
اعتماد داشتن
تا میتوانید اعتماد رفتارتان را در
زمینه های مختلف مثل اعتماد دوستی ، اعتماد فرهنگی و … بالا برده و
افزایش دهید برای این امر لازم است که اصول انضباط رفتاری را نیز رعایت
کنید که این اصول عبارتند از :
?ـ کار را به تأخیر نیاندازید :
سعی کنید به نتایج بلند مدت و دیر پا
نسبت به منافع کوتاه مدت توجه بیشتری نمایید . اگر همیشه مسرت و خوشی فوری
را بر لذت به تأخیرافتاده ، مقدم دارید ، احتمال اینکه در پایان فردی
مفلوک و بیچاره باشید زیاد است این اصل از انضباط رفتاری از همه اصول دیگر
معتبر است و رعایت آن میتواند انجام بقیه اصول را آسانتر کند .
?ـ صبر داشته باشید و استمرار کارها را
پیشه کنید :
انجـــام واستمرار کارها برای مدت
طولانی دومین تکنیک اساسی به سوی موفقیت است ریشه این مشکل ، بی صبری و
ناشکیبائی است یادگیری هر مهارتی ، مدت زمان زیادی را می طلبد و باید برای
هر کاری که انجام میدهید به اندازه ای که نیاز دارد زمان بگذارید .
?ـ گامهای کوچک و استوار امروز ، پایه
گذار فردای روشن :
کامل بودن هر کار، بستگی به اندازه
آن کار آن دارد . معمولاً کارهای کوچک در زمانی کم ، مطرح و به انجام
میرسند و کارهای بزرگ در زمانی دراز. پس بهتر است کارها را به اندازه های
مورد نیاز تجزیه و کوچک کنید تا از انجام ندادنش پرهیز نمائید زیرا تدریجی
حرکت کردن به سوی هدف باعث کاهش تدریجی اضطراب و پریشانی است و آن سبب
موفقیت در کارها میشود .
?ـ از تجربیات گذشته درس بگیرید :
تجزیه و تحلیل و توضیح برخی از اعمال و
نتیجه گیری آنها در کنار بررسی دقیق نقاط ضعف و قوت یک رفتار ، در پیشرفت
یک فرد نقش اساسی دارد و خیلی از مواقع سبب موفقیت میشود .
?ـ پاداش و تنبیه :
در قبال کارهای درست به خود پاداش دهید
و در قبال کارهای نادرست خود را جریمه کنید . برای اینکه همان اندازه ای
که تقدیر در انجام کارحائز اهمیت است مواخذه برای انجام نادرست کار نیز
مهم است تحقیقات نشان داده که خود تقدیری در قبال کارهای درست میتواند
رفتار را نیرو مند سازد گفتار منفی آن را تضعیف میکند و مانع از پیشرفت
کارها میشود .
برانگیختن احترام دیگران نسبت به خود :
برای آنکه احترام دیگران را نسبت به
خود برانگیزیدباید قاطعیت داشته باشید . بدون مهارت قاطعیت تقریباً غیر
ممکن است که بتوانید احساسات مطمئن خود پذیری داشته باشید بنابر این
یادگیری مهارت قاطعیت برای شما و هر فرد دیگری ضروی به نظر میرسد که
عبارتند از :
?ـ پرهیز از خشم :
اگر میخواهید که در امر قاطعیت پیشرفت
نمائید از عصبانی شدن و خشم پرهیز کنید چون رفتار تؤام با سیاست ، تمایل
افراد به تسلیم در مقابل شما را افزایش میدهد و یا بالعکس در صورت پرخاشگری
و داد و فریاد ، حس کینه توزی را افزایش میدهد .
?ـ پرهیز از احساس گناه
از احساس گناه و تقصیر بشدت بپرهیزید
چون که در احساس گناه فکر میکنید بی ارزش ، پست و افراد بی خاصیت و دوست
نداشتنی هستید ، چون ناشایست عمل کرده اید . احساس گناه میتواند سر منشأ
بسیاری از مشکلات روانی و شخصیتی باشد که در موارد وخیم تر منجر به خودکشی و
افسردگیهای شدید میشود بنابر این بهتراست از احساس گناه و تقصیر دوری کنیم
.
?ـ پرهیز از دلسوزی زیاد
از دلسوزی و ترحم بی مورد و زیاد برای
دیگران بپرهیزید نکته مهمی که مردم آن را در نظر نمی گیرند این است که
توجه به مردم و لطف کردن نسبت به آنان و رفتار خوبی با آنها داشتن ،
کار خوبی است که همه بر روی آن تأکید دارند و دیگران را نسبت به این کار
تشویق میکنند . اما توجه بیش از اندازه و غیر معقول مسئله دیگری است که
باید بررسی شود و از آن جلوگیری به عمل آید .
?ـ نترسیدن از تأئید نشدن :
از تأئید نشدن ترس نداشته باشید شاید
بدون اغراق باید گفت که یگی از بزرگترین ترسهای رایج در میان عامه مردم ،
ترس از تأئید نشدن است همه ما میخواهیم که مورد تأئید دیگران قرار بگیریم و
آنها ما را بپذیرند که البته امری مطلوب است اما اینکه فکر کنید برای
تأئید گرفتن از آنها باید هر کاری که میخواهند انجام دهید و آنگونه
میخواهند تفکر و رفتاری کنید فکری نادرست و نقض کامل قاطعیت و استقلال است .
بنابر این با بکار بردن گامهای ذکر
شده ، متیوانید از احساس عزت نفس پایین رهایی یابید و تحول بزرگ در کار
خویش ایجاد کنید و از عزت نفس بالایی «سلامت روانی » برخوردارگردید پس با
داشتن عزت نفس بالا میتوانید بر اضطراب و افسردگی و ناراحتی های روحی خود
غلبه کنید و به طول کلی دارای شخصیت سالم و موفق باشید
